بررسی ارتباط بین سیستم شکستگی ها و آبگذری سد رودآب (جنوب سبزوار)

بخش مهمی از مطالعات در ساختگاه سدها قبل از مرحله اجرایی، شامل بررسی های ساختاری است. در این مرحله وضعیت ساختگاه سد، مخزن و تکیه گاه ها از نظر وجود عناصر ساختاری مورد بررسی قرار می گیرد. منطقه مورد مطالعه در استان خراسان رضوی و در 65 کیلومتری جنوب غرب شهرستان سبزوار در موقعیت جغرافیایی ?42 ?35 تا ?50 ?35 عرض شمالی و?18 ?57 تا ?34 ?57 طول شرقی قرار دارد. در این منطقه، مطالعات مرحله اول طرح احداث تاسیسات آبی بر روی رودخانه رودآب توسط شرکت مهندسین مشاور مهارآب در حال انجام است و در راستای مطالعه دقیق ساختار های تکتونیکی، خصوصاً سیستم شکستگی های محدوه ساختگاه و مشخص نمودن تاثیر هریک از آنها بر آبگذری سد رودآب، مطالعات ساختاری کاملی با همکاری این شرکت صورت گرفته است. به دلیل قرار گیری منطقه در حاشیه کوهستان کوه همایی، ساختگاه سد رودآب تحت تاثیر تنش های تکتونیکی ناشی از کوهزایی قرار گرفته است و عناصر ساختاری مختلفی شامل درزه ها، گسل ها و چین ها ایجاد شده اند. نتایج نشان می دهند مشخصات هندسی درزه های تکیه گاه راست و چپ با یکدیگر متفاوت است و این موضوع منجر به تفاوت آبگذری از تکیه گاه ها می شود. بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی آماری درزه ها مشخص شده است که درزه های تکیه گاه راست از پتانسیل آبگذری بیشتری نسبت به تکیه گاه چپ برخوردارند. بررسی های انجام گرفته بر روی گسل های نزدیک به محور سد نشان می دهند ساختگاه سد رودآب تحت تاثیر پهنه ای از گسل های معکوس با جهت شیب به سمت پایین دست قرار دارد. بر اساس برداشت های صحرایی، بررسی تصاویر ماهواره ای و مطالعات سنجش از دور، نمودار گل سرخی مربوط به خطواره های تکتونیکی و الگوی آبراهه های منطقه مشخص شده است که درّه ی رودخانه رودآب در امتداد یک گسل امتداد لغز با شیب نزدیک به قائم تشکیل شده است. نتایج حاصل از تحلیل هندسی چین خوردگی منطقه نشان می دهند ساختگاه سد رودآب بر روی منطقه ای خرد شده در پیشانی کوهستان و نزدیک به هسته ی یک تاقدیس قرار دارد، که منطقه ای محصور شده بین گسل مظفرآباد-گرآب و شاخه های فرعی آن است. نتایج آزمایش های ژئوتکنیک در ساختگاه سد رودآب به همراه گمانه های آرتزین که فقط از دیدگاه ساختاری قابل توجیه می باشند، تأیید کننده وجود شاخه های فرعی گسل مظفرآباد-گرآب در بستر رودخانه و در نزدیکی ساختگاه است. در یک جمع بندی کلی می توان گفت احتمال مواجهه با مشکلاتی در طول ساخت و آبگذری سد رودآب پس از ساخته شدن آن وجود دارد. کلمات کلیدی: مطالعات ساختاری، سیستم شکستگی، آبگذری، سد رودآب، سنجش از دور، ژئوتکنیک